विनोद महतो
धनुषा, जेठ १४ ।
आज मे २८ तारिख अर्थात विश्व महिनावारी स्वच्छता दिवस । नेपालमा पनि ‘विद्यालयमा मर्यादित महिनावारी ः हामी सबैको जिम्मेवारी’ मूल नाराका शनिवार राष्ट्रिय महिनावारी स्वच्छता दिवस मनाइएको छ । यो दिवस धनुषामा समेत विविध जनचेतना मूलक कार्यक्रम गरी मनाइएको छ ।
‘स्वच्छ महिनावारी स्वस्थ नारी, स्वास्थ्य सुरक्षा साझा जिम्मेवारी, महिनावारी नियमित प्रक्रिया हो, यो लाजको हैन गर्वको विषय हो, महिनावारी सम्बन्धी गलत धारणा र अभ्यासलाई अन्त्य गरौं, सधैं सफा र सुरक्षित प्याडको मात्र प्रयोग गरौं’ जस्ता विभिन्न चेतनामूलक नारा सहित महिनावारी स्वच्छता दिवस मनाइएको छ ।
धनुषामा सरसफाइ तथा स्वच्छताको क्षेत्रमा सक्रिय संघसंस्थाहरुले दिवसको अवसरमा महिनावारी स्वच्छता, प्याडको प्रयोग, महिनावारीको चक्र, समाजको दृष्टिकोण, व्यक्तिगत सरसफाइ लगायत विषयमा अन्तरक्रिया, भिडियो शो, रैली, गोष्ठी, वक्तृत्वकला प्रतियोगिता र गीति सन्देश लगायतको विविध कार्यक्रम गरी महिनावारी स्वच्छता दिवस मनाइएको छ ।
यसै क्रममा जिल्लाको विदेह नगरपालिकाको जनता नमुना प्राविधिक माध्यमिक विद्यालय गिद्धा बेलापट्टीमा वक्तृत्वकला प्रतियोगिता र गीतको सन्देश सहित दिवस मनाइएको छ ।
महिनावारी स्वच्छता दिवसको अवसरमा आयोजना गरिएको वक्तृत्वकला प्रतियोगितामा सोहि विद्यालयका छात्रा प्रिति ठाकुर प्रथम स्थान ल्याएकी छिन् । यस्तै सो प्रतियोगितामा माध्यमिक विद्यालय बफैका छात्रा नितिका साह द्धितीय र अल्का साह तृतीय स्थान ल्याएकी छिन् । यस्तै गीत प्रतियोगितामा जनता नमुना प्राविधिक माध्यमिक विद्यालय गिद्धा बेलापट्टीका छात्रा प्रिति यादव प्रथम, भगवती आधारभूत विद्यालय योगियाडाका छात्रा आशा यादव द्धितीय र मा.वि. बफैका छात्रा खुश्वु कुमारी तृतीय स्थान ल्याएकी छिन् ।
उनीहरुलाई डिक्शनरी, कपी, कलम लगायतको पुरस्कार प्रदान गरिएको विद्यालयले जनाएको छ । जनता नमुना प्राविधिक माध्यमिक विद्यालय गिद्धा बेलापट्टीको व्यवस्थापन, विदेह नगरपालिकाको समन्वय र आयोजना तथा CFWA र आसमान नेपालको सहयोगमा सो कार्यक्रम गरिएको आसमान नेपालका संजिव साहले जानकारी दिएका छन् ।
अंग्रेजी महिनाको यो पाँचौ महिना ‘मे’ मा संसारभरी नै ‘स्वस्थ महिनावारी’ अधिकारको महिनाका रुपमा मनाईरहेको छ । नेपालले पनि सन् २०१४ देखि महिनावारी दिवस मनाउन थालेको छ । महिलाहरुमा महिनावारी हुँदा रगत बग्ने दिनलाई सालाखाला मिलाएर पाँच दिन हुने भएकोले पाँचौ महिना लिएको हो भने, संसारभरिका महिलाहरुको महिनावारी चक्र सालाखाला २८ दिनको हुने भएकोले मे २८ तारिखलाई दिवसको रुपमा मानिएको हो ।
सन् २०१४ मा संयुक्त राष्ट्र संघले लैंगिक समानता हासिल गर्न महिनावारी बार्ने कारण एक मुख्य बाधक हो भनेर घोषणा गरेपछि विश्व विकासको इतिहासमा महिनावारी दिवसले ठाउँ पाएको छ । अर्थात् प्राकृतिक रुपमा प्राप्त महिनावारी जुन संसार भरिकै महिलाहरुले अनुभव गर्छन् र जन्मेदेखि मर्ने बेलासम्म यसको प्राकृतिक प्रभाव र सामाजिक मूल्य मान्यता भए पनि लामो समयको अन्तरालमा मात्र महिनावारीलाई एक सवाल र बहसको रुपमा हेर्न थालिएको सरोकारबलाहरु बताउँछन् ।
